پښتو ورځ پېژندنه او تاريخچه

پښتو ورځ هر کال په نيولشوې پښتونخوا، افغانستان او د نړۍ په ګوټ ګوټ کې پښتانه لمانځي د پښتو ورځ نېټه ده: د لمريز کال د غبرګولي اتمه چې د عيسوي کال د مۍ نهه ويشت سره سمون خوري، دغه نېټه په څلورو کالو کې يوځل د غبرګولي له نهمه سره سمون خوري. نو هر څلور کاله پس پښتو ورځ د غبرګولي په نهمه راځي او په عيسوي کال هر کال د مۍ په نهه ويشت وي.
پښتو ورځ به پښتو ته د خلکو پام را واړوي. پښتو ورځ د پښتو پرمختګ ګړندى کوي، پښتو ورځ د يو بل تر منځ د لا پېژندګلوۍ، مينې او محبت لامل ګرځي. پښتو ورځ د نړۍ په ګوټ ګوټ کې پښتانه سره نږدې کوي، د پښتو ورځ غونډې د اروايي تسکين لامل ګرځي او د "هومسيکنس" په ډول ناارامي له منځه وړي. پښتو ورځ له پښتو څخه د ناخبرو ذهنونه روښانه کوي او ترمنځ يې همغږۍ او ملتيا ته لاره هواروي.
پښتو ورځ يوازې د ژبې ورځ نده پښتو ورځ د پښتو او پښتوولي ورځ ده ځکه چې پښتو يوازې ژبه نه ده، بلکې دا د ژوند تګلاره او تر ډېره په پښتني سيمو کې د قانون حيثيت لري. پښتانه د پښتو پر ورځ خپلې ستونزې، اسانتياوې او لاسته راوړنې سره شريکوي. پښتانه دې هڅه وکړي چې خپل نوى ژوند، نوى کاروبار، نوې دندې او...، د پښتو په ورځ پيل کړي. پښتانه ځوانان او پېغلې دې هڅه وکړي چې د پښتوپه ورځ، د نوي ژوند بنسټ کېږدي. ښاغلي شتمن پښتانه دې د پښتو په ورځ بې وزله پښتنوته ټوليز ودونه وکړي. د پښتو په ورځ دې اول نومره زده کوونکي، محصلين او په بېلابېلو ډګرونو کې وتلي کسان ونازول شي.
دا چې ښځې د ټولنې سمه نيمه برخه ده که د پښتو ورځې په ياد غونډه کې ښځو ته د دواړو لوريو( ښځينه او نارينه وو)د هيلو، خوښې او سليقي سره سمه ونډه ورنکړل شوه نو يادغونډه بېخي نيمګړې ده.
د پښتو په ورځ دې پښتانه د نورو ژبو له ويونکيو سره غوره چلند وکړي، هڅه دې وشي چې د پښتو په ورځ هر پښتون د نورو ژبو ويونکي په خوږو پښتو خبرو او تر خپله وسه په ډاليو ونازوي. پښتو ورځ د ټولو ده ، په هرځاى کې چې هرڅوک يې هر ډول يادول غواړي، د دوى خپله خوښه ده، هېڅوک يې د هېڅ ډول انحصار واک نلري، دا په رسمي او غيررسمي، ځانګړې او ټوليزه توګه يادېدلاى شي. خو غوره او اړينه ده چې دغه ورځ له نورو سره يوځاى ياده کړئ.

نېټه

د پښتو ورځې فيسبوک پاڼه کې د هغو ټولو مينوالو مالومات شته چې پښتو ورځې سره مينه لري او کار ورته کوي.

10/07/2010

ښاغلي نوررحمان  لېوال، په اسانه پښتو کانفرانس کې، د پښتو ورځې وړانديز، ځکه وکړ چې د دوى په وينا د پښتو ژبې ستونزه روحي يا رواني او سياسي ده نه تخنيکي، د نورو مالوماتو لپاره د دوى وړاندې شوې وينا پاورپاينټ وړانديز وګورئ

11/08/2011

ښاغلي ن. ر. لېوال د پښتو راډيو او ټي وي شبکې، ازمېښتي خپرونې پيل کړې، ورسره يې هوډ کړى چې د ټيوى کليزه که څه هم ١١ اګست ده خو د پښتو ورځې د پياوړتيا لپاره يې د پښتو ټلوېزيون کليزې د پښتو ورځې سره وتړله،  د نورو مالوماتو لپارهhttp://www.pashtotv.tv وګورئ.

15/04/2012

د پښتو ورځې لومړۍ غونډه: ښاغلى لېوال، په متحده عربي اماراتو کې له مېشتو پښتنو مشرانو سره اړيکې نيسي او د پښتو ورځې د لمانځنې او په دغه ورځ د پښتو ټي وي کليزې ټاکلو لپاره دوى ته بلنه ورکوي. په ډېره مينه او لېوالتيا د پښتو ادبي ټولنې مشر ښاغلي ممتاز اورکزى ، د پښتو ادبي ټولنې پخوانى مشر اعجاز خټک راځي او په العين کې د افغانانو ټولنې مشر صمد او ورپسې د عوامي نيشنل ګوندغړى ښاغلى اکبرخان خټک او ملګري يې ګډون وکړ او پر دې يې ژمنه وکړه چې، ښاغلى لېوال به د نارنج ګل مشاعره کې ددغې ورځې په هکله خبرليک خپروي او خبرې به کوي.

نارنج ګل مشاعره ١٦ د اپريل ٢٠١٢: دعربي متحده اماراتو په عجمان کې دنارنج ګل مشاعرې غونډې کې د پښتو ټلوېزيون اوراډيو د امتياز څښتن مشر ښاغلي نور رحمان لېوال د غونډې برخوالو ته په خپله وينا کې زيرى ورکړ چې پښتوټلوېزيون به چې دا مهال ازمېښتي خپرونې لري په  پښتوورځ  پرانستل کېږي او پړېکړه يې وکړه چې په راتلونکي کې به هرکال پښتو ټلويزيون خپله کليزه د د پښتوورځې سره يوځاى کوي تر څو پښتوورځ پياوړې شي. 

هغه د مشاعرې له ګډونوالو او پښتنو ليکوالانو څخه وغوښتل چې د پښتو د ورځې نښان يا لوګو په جوړولو او ددې ورځې ديادولو په اړه ورسره مشورې شريکې کړي.
هغه وويل: د پښتو ورځې ياد به له پښتو ټلوېزيون او نورو رسنيو څخه په ژوندۍ بڼه خپرېږي. 
د لېوال په وينا، په دې ورځ به له ټولې نړۍ څخه پښتانه پوهان راغوښتل کېږي چې د پښتو او پښتنو پر نن او سبا هر اړخيزې خبرې اترې وکړي چې پر بنسټ به يې پښتو او پښتنو ته ورپېښو ننګونو ته د پاى ټکى کېږدي.
هغه زياته کړه چې دا د سوداګرو لپاره يوه غوره موقع ده چې ترې ګټه واخلي او په لره او بره پښتونخوا کې د پښتو ورځې له لمانځلو سره ملتيا او مګرتيا وکړي او د خپلو سوداګريزو خبرتياوو له لارې د دې ورځې په غوره ډول د لمانځلو لګښتونو ته اوږه ورکړي. د مشاعرې په پاى کې ښاغلي لېوال او يو شمېر نورو پښتنو ته ددوى د غوره هڅو له امله پګړۍ ورپرسر شوې.

16/04/2012

ښاغلى نوررحمان لېوال په مالى مرسته د www.pashtowraz.com او www.pashtowraz.org راجسټر کړي. 

19/04/2012

د پښتو ورځې دويمه غونډه دوبۍ: ښاغلي لېوال کوربه، ، دافغانانو د ټولنې مشر ښاغلى عبدالصمد افغان دطيب افغان زوى ، د پښتو ادبي ټولنې استازى ښاغلى اعجاز خټک او د ختيځو ولايتونو استازى انجينر امين ظريف ، د وروېشل شوېو پاڼو پر بنسټ په دوبۍ کې راوغوښتل، غونډې ته د شمشاد او خيبر استازي هم رابلل شوي و خو ګډون يې ونکړ .
پر نېټې، نوم او نښې ټاکلو خبره کېږي د غونډې برخوال، د پښتو ورځې د نېټې ټاکنې لپاره لاندې ټکي د پام وړ بولي. 
دا بايد رسمي ورځ وي اوداونۍ له ورځو يونۍ، دونۍ، درېنۍ، څلورنۍ، پنځنۍ څخه، ځکه چې په دغه ورځ کارته نه تلل به ددغې ورځې په پېژندلو کې مرسته وکړي. 
د کومې ديني ورځې سره برابره نشي.
د پښتنو په تاريخ کې د کومې بلې ورځې سره برابره نشي.
د ډېرو په اند د غويي په مياشت کې ډېر بدلونونه راغلي، که په دې مياشت کې نه وي نو ښه به وي.
د کومې نړيوالې ورځې سره برابره نشي
د کابل او پښتونخوا موسم په پام کې نيول شوى وي چې په ډېر سوړ يا تود موسم کې نه وي. 
د کرکيلې وخت نه وي. 
د دوبۍ درنو پښتنو سوداګرو دا ژمنه وکړه چې دوى دې ته چمتو دي چې پر ٥ ستاره هوټل کې تر دري زره کسانو،له پښتنونخوا او نړۍ څخه راوغواړي، خو د اړوند هوټلو سره مشورې وروسته کېږي لومړى دا مهمه وه چې ورځ او وخت بايد ټاکل شوى واى،دويم دا چې لږ تر لږه ٦ مياشتې مخکې بايد د دغه ډول مېلمستيا رسمي پړاوونه ترسره شي. 
همدارنګه د ښاغلي داور لودين او ملګرو د هڅو ستاينه وشوه، او د جون د مياشتې ٢١ مه چې دوى وړانديز کړې هغې کې دوه ستونزو ته اشاره وشوه:
لومړى دا چې ٢١ د جون د ميوزيک نړيواله ورځ ده.
دويم دا چې ٢١ د جون، په دوبۍ، پېښور، ننګرهار او کندهار کې خورا ګرمي وي او په راتلونکې کې به د پښتو له ورځې سره ميلې او نندارتونونه تړاوولري ، نو له دوى څخه دا هيله وشوه چې له نورو ملګرو سره يې د مۍ په مياشت کې لمانځلو ته غاړه کېږدي. 
دا ويل اړين ګڼو چې پښتو يوازې ژبه نه ده، بلکې دا د ژوند تګلاره او تر ډېره په پښتني سيمو کې د قانون حيثيت لري. نو http://www.pashtowraz.com ياhttp://www.pashtowraz.org ډېره نږدې او يادول يې اسانه دي.

د غوڼدې په پاى کې پردې پرېکړه وشوه چې، ښاغلى لېوال به کابل ته ځي او په کابل کې به د پښتو مينه والو بله غونډه رابولي چې په هغه کې ورځ وټاکل شي او د ټولو په مشوره به دا کار وشي.

29/05/2012

د پښتو ورځ  د غبرګولى په ٨ د کابل کانټينټل هوټل کې د زرګونو پښتنو چې دولت له لوړپوړو چارواکو نيولې د ژوندانه د ټولو اړخونو پښتانه پکې وه پرانستل شوه او تر هغه وروسته هر کال د ګڼو پښتو لخوا په ټوله پښتونخوا او نړۍ کې لمانځل کېږي.

29/05/2012

د ٢٩ مۍ ٢٠١٢ ښاغلى افضل خان لالا،د پښتو ورځې په وياړ، د  پېښور په نشترهال کې د دوه ورځنۍ قامي (ملي) جرګي جوړه کړې وه، په دغه جرګه دې د پښتونخوا  او افغانستان څخه په زرګونو، سياسي، ادبي او نورو برخو وتليو پښتو خبرې وکړي، ددغې جرګې په اړوند نور مالومات په لاندې پته ترلاسه کېداي شي:

29/05/2012

په خوست د ځوانانو جرګې له خوا د غبرګولي اتمه يا د پښتو ورځ په داسې حال کې ولمانځل شوه چې په لسګونو فرهنګيانو، د رسينو استازو او د ولايتي شورا غړو ګډون درلود. په لومړي سر کې د ځوانانو جرګې مشر فضل الرحمن قانع خبرې وکړې او د يادې ورځې په تړاو يې وويل چې دا يوازې په خوست کې نه لمانځل کېږي بلکې په پلازمېنه کابل، پښتونخوا، لندن، جرمني، متحده عربي اماراتو او يو شمېر نورو هغو هېوادونو کې چېرته چې پښتانه مېشت دي لمانځل کېږي.

ده له ټولو پښتنو وغوښتل چې د پښتو ژبې او اړتياوې يې بايد په پام کې ونيسي او د پرمختيا لپاره يې کار وکړي. د شيخ زايد پوهنتون استاذ اسدالله تڼي هم خپلې ژبې پښتو ته خدمت او د پرمختګ لپاره يې هلې ځلې په ټولو پښتنو لازمې وبللې خو شرط يې دا و چې د نورو ژبو سره به مخالفت نه کوي يانې زموږ هڅې دې په تعصب او ځانغوښتنې نه وي ولاړې.

ده له هغو مشرانو چې په واک کې پاتې شوي دي ګيله کوله چې خپلې ژبې ته يې کار نه دى کړ، نو په همدې اساس يې له ټولو مشرانو او واکمنو هيله وکړه چې ژبې او کولتور ته کار وکړي. نوموړي وويل چې ژبه په اقتصاد، سياست او بازار سره پرمختګ کولى شي.

قومي مشر حاجي رسول محمدتڼي وويل چې په دې وروستيو دريو لسيزو کې قومي جوړښتونه کمزوري شوي دي چې دې سره زموږ کولتور او ژبې ته هم تاوان رسېدلى دى، نو په دې اساس بايد قومي جوړښتونه راژوندي او پياوړي کړو. حاجي صدراعظم، د ولايتي شورا وکيله زهره جلال او يو شمېر نورو ګډونوالو د موضوع په تړاو خبرې وکړې.

په پاى کې د ټولو ګډونکونکو له خوا يو پنځه ماده ييز پرېکړه ليک هم خپور شو چې په کې له دولت او ولس څخه غوښتنې شوې وې تر څو دا ژبه لا پياوړي او قوي کړي.

غونډه د دعايې په ويلو او د عصريې په خوړلو پاى ته ورسېده.

د غبرګولي ٨، د مۍ ٢٩

له ٢٠١٢ کاله وروسته هرکال په افغانستان، نيولشوې پښتونخوا او د نړۍ په ګوټ ګوټ کې پښتانه پښتو ورځ لمانځي، د نورو غونډو د ويډيوګانو، عکسونو او نورو مالوماتو لپاره د پښتو ورځ دا فيسبوک پاڼه کتلاى شئ: https://www.facebook.com/pashtowraza